Քրոնիկական երակային հիվանդությունները ունեն բժշկական, սոցիալական և
տնտեսական նշանակություն, ինչը կապված է հաշմանդամության բարձր մակարդակի, բուժման
հսկայական ծախսերի, էսթետիկ արատների հետ, որոնք զգալիորեն իջեցնում են հիվանդների
կյանքի որակը: Նշվածը հատկապես կարևորվում է տարեց և ծերունական տարիքային
խմբերում, որտեղ ավելի մեծ տոկոս են կազմում հիվանդության դեկոմպենսացված և
բարդացած ձևերը, առկա են բազում ուղեկցող հիվանդություններ, իջած են օրգանիզմի
պահեստային հնարավորությունները: Հետևաբար ցածրինվազիվ վիրաբուժական մեթոդների
կիրառումը, ինչպիսինն է ներերակային կամ պունկցիոն լազերային կոագուլյացիան (ՆԵԼԿ
կամ ՊԼԿ), ավելի արժեքավոր է այս հիվանդների բուժման գործընթացում:
Վլ. Ավագյանի անվան բժշկական կենտրոնի լազերային
վիրաբուժության բաժանմունքում 2006-2011թթ. լազերային կոագուլյացիայի եղանակով վիրահատվել
են ավելի քան 850 հիվանդներ ստորին վերջույթների (ս/վ) վարիկոզ հիվանդության կամ
սուր թրոմբոֆլեբիտների կապակցությամբ: Կիրառելով
հստակ ընդգրկման և բացառման չափանիշներ ընտրվել են նրանցից 386-ը (402 ս/վ),
որոնք ապացուցողական բժշկության հիմունքները հաշվի առնելով բաժանվել են 4 խմբերի`
իրարից անկախ 2 հիմնական և համապատասխանաբար 2 ստուգիչ խմբերի (զույգերի ընտրման
եղանակով – paired design): Ընդհանուր առմամբ կատարվել է 402 վիրահատություն (402
ս/վ, 428 մեծ կամ փոքր ենթամաշկային երակային ցողուններ (ՄԵԵ, ՓԵԵ)): Կարևոր է
նշել, որ բոլոր հաշվարկներն ու եզրակացությունները կատարվել են վիրահատությունների
քանակի (402) կամ որ նույնն է ս/վ քանակի հիման վրա և ոչ թե հիվանդների բացարձակ
թվի (386): I հիմնական (IՀ)
խմբում ընդգրկվել են վարիկոզ հիվանդությամբ 90 հիվանդներ (99ս/վ, 108 ցողուն),
որոնց մոտ ՆԵԼԿ համակցվել է ՊԼԿ հետ, II հիմնական (IIՀ) խմբում` սուր
թրոմբոֆլեբիտներով 100 հիվանդներ (102ս/վ, 106 ցողուն) – ՆԵԼԿ համակցվել է
մինիֆլեբէկտոմիայի հետ: I ստուգիչ (IՍ) և II ստուգիչ (IIՍ) խմբերում ընդգրկվել են
կրկին վարիկոզ հիվանդությամբ համապատասխանաբար 96 (99ս/վ, 108 ցողուն) և 100
(102ս/վ, 106 ցողուն) հիվանդներ, որոնց մոտ կատարվել է վիրահատություններ նույն
ծավալով ինչ որ IIՀ խմբում: Հետազոտվող խմբերում նախավիրահատական շրջանի
դեմոգրաֆիկ, կլինիկական, ուղեկցող հիվանդությունների, ուլտրաձայնային դուպլեքս
սկանավորման (ՈՒՁԴՍ), կյանքի որակի գնահատման (CIVIQ – միջազգային հարցաշար)
ցուցանիշների միջև հավաստի տարբերություններ չեն գրանցվել (p>0,05), ուստի
խմբերը համարվել են համեմատելի: Վիրահատությունների ժամանակ կիրառվել է Dornier
Medilas D Skin Puls S դիոդային լազերը` 940 նմ ալիքի երկարությամբ: Մոտակա
հետվիրահատական շրջանը գնահատվել է միայն կլինիկորեն և ըստ գրանցված չնչին
բարդությունների, իսկ հեռակա հետվիրահատական շրջանը` կլինիկորեն (ըստ CEAP
աստիճանի և կլինիկական ինդեքսի (ԿԻ) ցուցանիշների), ՈՒՁԴՍ տվյալներով, ըստ կյանքի
որակի ցուցանիշների: Ստացված ցուցանիշների միջև հավաստի տարբերություններ չեն
դիտարկվել (p>0,05): Նկատվել է կյանքի որակի զգալի, հավաստի լավացում նախավիրահատական
ցուցանիշների համեմատությամբ (p<0,001): ՈՒՁԴՍ միջոցով գրանցվել են 13,7-15,2%
տարածուն ռեկանալիզացիաներ, իսկ ռեցիդիվները կազմել են 7,2%: Ռեկանալիզացիաների
էթիոլոգիկ գործոններ են հանդիսացել թափածակող երակները (r=0,58; p<0,001),
նրանց տրամագծերը (r=0,6; p<0,001) և լիարժեք կոագուլյացիայի չենթարկված
ճյուղերը (r=0,64; p<0,001): Այպիսով ՊԼԿ լիարժեք կարող է փոխարինել
մինիֆլեբէկտոմիային, իսկ լազերային կոագուլյացիան նույն էֆեկտիվությամբ կիրառելի է
նաև սուր թրոմբոֆլեբիտների ժամանակ:
Վերը նշված հետազոտության ընթացքում տարիքային
սահմանափակումներ չեն գործել և հիվանդների տարիքը տատանվել է 16- ից 77տ.
սահմաններում: Ուստի առանձին ներկայացվում է նաև տարեց և ծերունական տարիքի 107(110
ս/վ) հիվանդների (կին - 88,2% (n=97), տղ. – 11,8% (n=13)) բուժման արդյունքները,
որոնք ընդգրկված են եղել այս հետազոտության մեջ: Այս խմբում միջին տարիքը կազմել է
61,7±0,9: 110 ս/վ թվում ՄԵԵ համակարգով կատարված
վիրահատությունները կազմել են 89,1%(n=98), ՓԵԵ – 4,5%(n=5), միաժամանակ ՄԵԵ և ՓԵԵ
– 6,4%(n=7): Սուր թրոմբոֆլեբիտները կազմել են 31,8%(n=35): ՈՒշագրավ է այն, որ
հիվանդության դեկոմպենսացված ձևերը (CEAP4-6 աստիճաններ) կազմել են ընդհանուրի
(402 սվ) 13,4% (n=54), որից 22 դեպքը (54 դեպքի 40,7%-ը) բաժին է ընկել հենց
տարեցների խմբին: ՈՒղեկցող
հիվանդություններ գրանցվել են 386 հիվանդից 79-ի մոտ (20,5%), որից 58-ը (79 դեպքի
73,4%-ը) կրկին տարեցների մոտ: Այդ թվում գրանցվել է` ոսկրահոդային համակարգի
ախտահարումներ 14 դեպք (13,1%), հիպերտոնիկ հիվանդություն` 26 (24,3%), II տիպի
շաքարային դիաբետ` 5 (4,7%), ուրո-գինեկոլոգիական հիվանդություններ` 5 (4,7%) և այլ
հիվանդություններ 8 (7,5%) դեպքերում:
Մոտակա հետվիրահատական շրջանում առանձնահատկությունների չեն նկատվել,
գրանցվել են 8,2% (n=9) թույլ արտահայտված և կարճատև բնույթ կրող
ինֆեկցիոն-լիմֆատիկ բնույթի բարդություններ: Հեռակա հետվիրահատական շրջանի տվյալները
ևս առանձնահատկություններ չունեն, վերջիններս ներկայացված են աղյուսակում:
Խմբեր
|
CEAP ԿԻ (մվ)
|
Ռեկանալիզացիան
ըստ ՈՒՁԴՍ
|
CIVIQ – թեստ (մվ)
|
մինչ վիր.
|
վիր. հետո
|
մինչ վիր.
|
վիր. հետո
|
Հիմն. հետազոտություն
|
4,64±0,19
|
1,23±0,14
|
13,7-15,2%
|
53,4±0,9
|
28,6±0,4
|
Տարեցներ և ծերեր
|
5,35±0,32
|
1,76±0,29
|
15,5% (n=17)
|
58,7±1,4
|
30,4±0,,8
|
Այսպիսով
կարելի է փաստել, որ ներերակային և պունկցիոն լազերային կոագուլյացիայի եղանակը կիրառելի
է տարեց և ծերունական տարիքի հիվանդների մոտ վարիկոզ հիվանդության և սուր թրոմբոֆլեբիտների
բուժման նպատակով: Այն համարժեք բարձր արդյունավետ է, քիչ տրավմատիկ է, քիչ են
բարդությունները և ապահովում է հիվանդների արագ բժշկական և սոցիալական
ռեաբիլիտացիան:
Աղբյուրը: http://Մեծահասակների վիրաբուժություն միջազգային կոնգրեսի նյութեր: Դեպի բարեկեցիկ երկարակեցություն: Երևան, 3-5.10.2013թ., 244-24 |